Kopstukken

Rosita Steenbeek

“Zou jij tekst kunnen verzorgen bij koppen van Romeinse keizers?” werd me een paar jaar geleden gevraagd door Wijnand Luttikholt, een fantasierijke Nederlandse ondernemer die in Pergola woont, een gemeente in Le Marche. Vol geestdrift vertelde hij over de bronzi dorati van Pergola, een beeldengroep uit de Romeinse tijd die daar was gevonden en nu het pronkstuk vormt van het plaatselijke museum. De Nederlandse kunstenaar Wil van der Laan was er zo door geraakt dat hij een reeks bronzen beelden maakte van Julius Caesar en van keizers die in het museum van Pergola werden tentoongesteld. Ik zag foto’s, was onder de indruk, herkende Julius Caesar en de keizers, met de eigen toets van de kunstenaar. Maar toen had ik helaas geen tijd, want ik legde de laatste hand aan een historische roman over Julia, dochter van keizer Augustus.

Niet zo lang geleden, tijdens mijn fietstocht van Rome naar Mycene, kreeg ik opnieuw bericht van Wijnand, die vertelde dat de keizers naar Rome zouden komen, vergezeld door schilderijen van Romeinse vrouwen en een bronzen kop van Julia. Ze zouden worden tentoongesteld in TraleVolte, naast de Scala Santa. Nu kon ik natuurlijk geen nee zeggen. Toen Wijnand vroeg om teksten bij de beelden en schilderijen zei ik dat dat wel wat werk zou zijn omdat ik daarvoor natuurlijk moest studeren. “Je hebt over allemaal geschreven”, zei hij. Dat kon ik me niet voorstellen, maar het bleek zo te zijn. Deze figuren zijn kennelijk op een natuurlijke manier deel geworden van mijn leven. Ze horen bij Rome en Rome werd mijn thuis.
De taxi zet me op de dag van de opening af bij de Scala Santa, de heiligste trap van de wereld, de trap die Jezus drie keer op en af ging in het paleis van Pontius Pilatus te Jeruzalem. In de 4de eeuw werd hij meegenomen door Helena, moeder van keizer Constantijn.
Aan de zijkant is de ingang van TraleVolte, een entree keizers waardig, met hoge bogen, zoals de naam van de locatie belooft. Een gang brengt me naar ‘Teatro Basilica’, eveneens onder de bogen. Ooit moest dit een basiliek worden, maar de werkzaamheden werden halverwege gestaakt. De tribune kijkt uit op het toneel, waar tafels staan met wijn en delicatessen uit Pergola. Het is een feestelijke drukte van Italianen en Nederlanders. Journalisten, een afgevaardigde van de Nederlandse ambassade, de directeur van het Nederlands instituut, het architectenkoppel dat deze plek bestiert, een raadslid uit Pergola die een voormalig minister meenam, van de Groenen.
Organisator Wijnand spreekt, raadslid Sabrina Santelli, Wil van der Laan. Ik vertel dat ik tijdens mijn fietstocht van Rome naar Mycene, in de voetsporen van Julia die zo’n reis maakte met haar man Agrippa, veel Romeinse kopstukken tegenkwam. Hadrianus in Olympia, in Sparta Julius Caesar, in Korinthe Augustus en zijn kleinzonen. Van Julia geen spoor. Ze werd wegens overspel verbannen naar een eiland en later naar Calabrië. Ze hoopte ooit terug te keren naar haar geliefde Rome, maar dat werd haar niet gegund. Men heeft geprobeerd haar te cancelen, haar beelden werden vernield, munten met haar beeltenis omgesmolten. Daarom is het zo bijzonder dat Julia dankzij de Nederlander Wil van der Laan, samen met haar adoptief-grootvader Julius Caesar, haar vader en andere keizers, is teruggekeerd in het hart van Rome.
In de aangrenzende ruimte bewonderen we de keizers, die trots voor zich uitkijken, alsof ze hun wereldrijk overzien. De vrouwen – Livia, Messalina, Cleopatra, de godin Diana – kijken ons vanaf de schilderijen eveneens zelfverzekerd aan. Samen met schepper Wil van der Laan ga ik op de foto bij de bronzen kop van Julia. Daarna wordt het glas geheven terwijl de geur van verse truffel opstijgt onder de hoge bogen. De voormalig minister zegt misschien een plek te weten waar de keizers en de vrouwen hierna hun triomftocht kunnen voortzetten. •