Helemaal in de wielerwolken

Roeland Scholtalbers

Naast de zwart-witfoto van een man met een Kaiser-snor lees ik de naam Carlo Michel. In 1842 geboren in San Salvatore Monferrato en in 1915 overleden in Alessandria. We bevinden ons in die laatste stad, midden in de driehoek Turijn, Milaan en Genua. We zijn op bezoek bij een nichtje van Donatella die hier bij de spoorwegen werkt. Na de lunch zijn we al slenterend bij het lokale fietsmuseum beland. Puur toeval. Libero sputtert nog wat tegen, een verloren zaak met twee fietsliefhebbers als ouders.
Michel en zijn Kaiser-snor hangen in de eerste zaal van het museum. Naast hem staat een prachtige vélocipède, of hoge bi, met een groot voorwiel en een klein achterwiel. Die nam Michel na de Wereldtentoonstelling van 1867 mee uit Parijs. Links van de hoge bi hangen twee lege bierflessen. Carlo Michel maakte bier én hij introduceerde de wielersport in Italië, de held. Ik glunder terwijl ik Donatella aanstoot om de versverkregen kennis te delen.
In de volgende zaal wordt een wand volledig ingenomen door een groepsfoto van mannen met hoed en fiets voor het plaatselijke station. Een kiekje na een fietswedstrijd in 1890. Die hoeden, daar staat de stad, waar het merk Borsalino vandaan komt, bekend om. Maar ik had geen idee dat Alessandria ook de bakermat van de wielersport is.
De kinderen vleien zich neer op het parket om een film met gedistingeerde heren op stalen rossen te bekijken. Dat geeft mij tijd om te lezen dat het hoofdkwartier van de UCI, de internationale wielerunie, zich tussen 1900 en 1912 hier bevond.

Maar er is meer bewijsmateriaal om de reputatie van fietsstad te bevestigen. Een van de wijken heet Pista, genoemd naar de wielerbaan die daar in 1888 werd gebouwd. Bij de inwijding van de velodroom wonnen twee Franse wielerkampioenen met ruime afstand. De wielerpromotie van Carlo Michel was toen nog niet ver genoeg gevorderd om de strijd met de noorderburen in Italiaans voordeel te slechten.
Als ik even later voor de Bianchi-fiets van wielerlegende Fausto Coppi sta, in het onmiskenbare celeste van het museum, ben ik helemaal in de wielerwolken. Aan het eind van het rondje door de zalen zie ik de snor van Michel weer verschijnen, achter een enorme foto van de broers Fausto en Serse Coppi.
Voor we vertrekken geeft een medewerkster ons toelichting bij een roze en een geel tricot. Dit zijn geleende stukken omdat de Giro d’Italia en de Tour de France dit jaar naar Piemonte komen. Haar ogen lichten op terwijl ze het zegt. De dame heeft in een boekje de data en exacte locaties genoteerd. Ze benadrukt dat dit niet alleen om de sport gaat. Wielrennen is deel van de identiteit van de stad en de regio.
Het verrassende museumbezoek geeft een aangename wending aan een luie zondagmiddagwandeling. Het krikt ook mijn waardering voor de stad stevig op. “Alessandria? Dat is de lelijkste stad van Piemonte”, zo had een vriend me vooraf gewaarschuwd. Ik zal hem laten weten dat ik het oneens ben met dit harde oordeel, dat vele Torinesi delen. Alessandria is best een bezoekje waard, als je van hoeden en stalen rossen houdt tenminste. •