Het recept van Giovanna

Er gaat niemand boven Giovanna, onze huisarts. Als er bij ons iemand lelijk hoest of zijn enkel bij het sporten heeft bezeerd, spurten we direct naar haar. Ook mijn negentigjarige schoonmoeder, een fantastische, maar breekbare vrouw die een wagonlading pillen nodig heeft, kan niet zonder haar. Als het niet is voor een hoestsiroop of een verwijzing naar de orthopeed, ga ik bij Giovanna langs voor een herhaalrecept voor mijn schoonmoeder.
En ik ben niet de enige die de deur bij haar platloopt. De wachtkamer, die overzien wordt door de ijverig breiende assistente Isabella, barst altijd uit zijn voegen met vooral grijsaards. De telefoon gaat er continu en Isabella raakt geregeld in de knoop met telefoonsnoer en breigaren. Als het spreekuur er om zeven uur ’s avonds op zit, gaat Giovanna nog een tijd door om recepten te schrijven of in te voeren in de computer. Als ik in de vroege avond voorbijloop zie ik het licht vaak nog branden op de eerste verdieping.
Ik hoor altijd dat in Nederland ‘de eerste lijn’ (huisartsen) patiënten probeert af te houden met opmerkingen als: ‘Kom over een paar weken maar terug als de klachten aanhouden.’ De lage drempel die Giovanna – en elke huisarts in Italië, heb ik de indruk – hanteert, is voor patiënten een zegen. Je voelt je gehoord, gezien, begrepen.
Nadeel hiervan is wel dat het voor Italianen zowat kosteloze gezondheidssysteem (dat volgens de Wereldgezondheidsorganisatie een van de beste ter wereld is) onder druk is komen te staan. Als al die Ewouts te pas en te onpas worden doorverwezen, komt dat op het bordje terecht van artsen en verplegend personeel waarvan er steeds minder zijn. Je kunt dan wel per ommegaande een verwijzing van Giovanna scoren, je moet er vervolgens wel in slagen om een afspraak bij een specialist te krijgen. Dat gaat niet zo gemakkelijk. De wachttijd is vaak een jaar.
Maar soms vinden ze bij de telefooncentrale van de regionale gezondheidszorg toch een gaatje. Laatst kreeg ik te horen dat ik al over twee maanden welkom was voor een onderzoek.
Ik dacht dat ze het hadden over een kliniek aan de Via Gaeta. Dat is vlak bij huis. Had ik geluk. Maar nee, de gemeente Gaeta bedoelden ze. Die ligt op 175 kilometer afstand van Rome! Maar nog net in de regio Lazio, dat wel. Ondanks de afstand hapte ik toe. Ik boekte een hotelletje in dit trouwens prachtig gelegen stadje aan de Tyrreense Zee en stapte zodoende de ochtend erop volgens afspraak klokslag acht uur binnen bij de kliniek. Dit liep op rolletjes. Ik zag me al om tien uur in Rome aan de koffie en cornetto zitten. Het liep anders. Ze vertelden me toen pas dat zo’n lactose-intolerantietest vier uur zou duren.
De volgende keer misschien dan toch een bezoek dichter bij huis uit eigen zak betalen. Vorig jaar was ik bij een specialiste die een herhalingsbezoek voor over zes maanden voorscheef. “Als dat gezien de wachttijden maar gaat lukken”, zei ik. “Nou,” antwoordde ze, “u kunt ook een afspraak voor privébehandeling maken. Dat kost 150 euro en dan zou u zelfs morgen al terecht kunnen”. Intramoenia heet deze praktijk dat specialisten in hun eigen (publieke) ziekenhuis medische handelingen uitvoeren voor betalende patiënten. Dat is Latijn voor ‘tussen de muren’ (van het ziekenhuis).
Giovanna werkt altijd intramoenia, dat wil zeggen binnen de muren van haar eigen behandelkamer, waar je altijd snel terecht kunt. Maar niet lang meer. “In juni ga ik met pensioen”, vertelde ze me gisteren. Ze klonk opgewekt. Ze heeft die recepten-
schrijverij wel gezien. Wij zijn minder blij. Ze zal worden gemist. •