Helden van het jaar

Rosita Steenbeek

“Je komt toch wel naar de prijsuitreiking?” vroeg mijn buurvrouw Viviana. Zoals elk jaar wordt er een prijs uitgereikt door de Vereniging van Bewoners van het Centrum van Rome waarvan zij de voorzitter is. De premiazione vindt altijd plaats op een prestigieuze locatie. Dit jaar is dat in het palazzo van het ministerie van Cultuur in de Sala Spadolini, genoemd naar de politicus die meer dan 25 jaar geleden dit ministerie in het leven riep.
De vereniging die nu twintig jaar bestaat buigt zich over kwesties die met leven in het centrum van Rome te maken hebben. Dit bewoonde openluchtmuseum wordt geconfronteerd met specifieke problemen, bijvoorbeeld hoe je al die kunstschatten toegankelijk houdt maar tegelijk beschermt, de omgang met vuilnis, het verkeer, het dolgedraaide toerisme, de oprukkende maffia. In hun kantoor schuin tegenover het Pantheon kun je terecht met voorstellen, klachten en aangiftes.
De vereniging reikt een prijs uit aan mensen die door hun inzet voor gerechtigheid, transparantie of hulp aan de zwakkeren het goede voorbeeld geven. De prijswinnaars hoeven niet uit Rome te komen. Zo werd twee jaar geleden een bestrijder van de ’ndrangheta uit Reggio Calabria gelauwerd.

Ik loop langs het Liceo Visconti, door de Via del Collegio Romano, naar het gebouw waar ik moet zijn. Door de haast ben ik mijn paspoort vergeten, maar een greenpass kan ik wel laten zien en als ik zeg dat ik een vriendin ben van Viviana gaat het hekje meteen open. Via een brede marmeren trap kom ik in de voorhal van de Sala Spadolini. Gewoonlijk stond er altijd een buffet klaar, met flessen in de koeler, maar vanwege corona liggen er nu alleen kleurige mappen met informatie over de prijswinnaars. Het zijn er elk jaar drie en alle drie gelijkwaardig.
Ik groet Viviana, als altijd kleurig gekleed, een oranje mutsje op het hoofd. Misschien vanwege de kou, of zou het beschermen tegen corona? Ze is zeer voorzichtig vanwege haar gevorderde leeftijd en die van haar man. Ze wijst me een mooie plek tamelijk vooraan in de grote, hoge, geheel met marmer bedekte zaal. Om en om blijven de stoelen leeg en de bezoekers dragen de fraaiste mondkapjes, passend bij hun kleding. Na een welkomstwoord van de goedgemutste Viviana worden de eerste winnaars toegesproken: een vader en een dochter, twee artsen die tijdens de pandemie met een Fiat 500 in Noord-Italië de bergen introkken om daar mensen die minder mobiel waren te vaccineren. Op een scherm zien we het van rode kruizen voorziene autootje in de Dolomieten.
De volgende prijs gaat naar de 46ste Luchtmobiele Brigade, die na de machtsovername door de Taliban, snel en daadkrachtig, duizenden mensen evacueerde uit Kabul. Nadat de dramatische beelden op het scherm zijn langsgetrokken, komt de generaal naar voren, de borst behangen met onderscheidingen. Viviana vertelde me dat ze eigenlijk de pilote wilden lauweren, majoor Annamaria Tribuna, een Palermitaanse die het laatste vliegtuig liet opstijgen uit Kabul terwijl het onder vuur werd genomen door mitrailleurs. Dat stuitte op verzet, want de hele 46e Luchtmobiele Brigade was verantwoordelijk voor het succes.
De derde prijswinnares is Maria Falcone, zus van de vermoorde onderzoeksrechter Giovanni Falcone, vanwege haar strijd tegen de georganiseerde misdaad en haar onderwijs aan de jeugd. Vanuit Palermo spreekt ze woorden van dank en hoop tot de Romeinse vereniging.
Later in de avond belt Viviana.
“Door de drukte was ik vergeten mijn mutsje af te doen.”
Ik vertel dat ik dacht dat het zo was bedoeld en complimenteer haar met de geslaagde plechtigheid.
“Iedereen was verliefd op de generaal”, zegt ze. Ze vindt het jammer dat ze de prijs niet aan de pilote mochten geven. “Ze wilden gewoon niet dat een vrouw extra eer zou krijgen.”
“Zo zal na alle mooie praatjes erover Italië ook wel weer geen vrouwelijke president krijgen.”
“Achter de schermen doen we ons best”, onthult Viviana. • (Illustratie Edith Buenen)