Berlusconi’s testament

Iedereen weet wie Silvio Berlusconi was en ook dat hij ­onder een van de rijkste mannen van Italië geschaard kon worden. Hij was eigenaar van Mediaset, het bedrijf dat ­enkele van de belangrijkste televisienetwerken van Italië controleert en ­bezat daarnaast kranten, tijdschriften en ­andere media. ­Berlusconi beschikte ook over waardevol ­onroerend goed in heel Italië en daarbuiten, een collectie museumwaardige kunstwerken en hij had vele andere economische belangen in de meest uiteenlopende sectoren, van reclame tot bouw. Zijn nalatenschap is dus aanzienlijk en zal verdeeld moeten worden onder zijn erfgenamen, ­namelijk – nu hij op het ­moment van overlijden niet (meer) getrouwd was – zijn vijf kinderen.
Met een dergelijke trits bezittingen zou je toch mogen ­aannemen dat Berlusconi advies heeft ingewonnen bij ­gerenommeerde advocaten of notarissen voor het laten vastleggen van zijn laatste wil. Maar niets is minder waar. ­Berlusconi heeft gebruikgemaakt van de mogelijkheid in de Italiaanse wet om zijn testament zelf op te maken, zonder tussenkomst van een notaris. Daarvoor is ­alleen maar vereist dat de erflater zijn testament ­volledig met de eigen hand schrijft (dus niet op een computer of typemachine met alleen een handtekening): het zogenoemde ­‘holografische ­testament’.
Welnu, dit is precies wat de eigenzinnige Berlusconi deed, op het gevaar af dat zijn erfgenamen twijfels en geschillen zouden kunnen krijgen over zijn laatste wil en testament. Berlusconi stelde in feite twee holografische testamenten op, waarvan het tweede bepalingen toevoegde aan het eerste. Dat riep twijfels op over de geldigheid en reikwijdte ervan. In dit tweede testament liet Berlusconi bijvoorbeeld aanzienlijke legaten na aan zijn broer en zijn laatste vriendin en vroeg hij zijn ­kinderen om deze te betalen, maar vreemd genoeg ­vermeldde hij uitsluitend vier van zijn vijf kinderen in het ­testament. Dat deed de vraag rijzen of hij wilde dat alleen de vermelde kinderen deze legaten zouden betalen of dat hij het vijfde kind vergeten was.
Zelfs de verdeling van de bezittingen die Berlusconi in zijn eerste testament opvoerde had tot twijfels kunnen leiden, omdat hij bepaalde bezittingen aan bepaalde erf­genamen ­naliet zonder er rekening mee te houden dat de Italiaanse wet de mogelijkheid om te bepalen welke ­erfgenaam wat krijgt beperkt, opdat andere erfgenamen niet benadeeld worden – de zogenaamde quota di legittima (legitieme ­portie).
Maar erfrechtelijke perikelen zijn Berlusconi’s familie bespaard gebleven, zo is recent gebleken. De zonen zijn het ­onderling eens geworden over een verdeling van de erfenis zonder nasleep en aan Berlusconi kan dan ook worden ­toegeschreven dat hij heeft mogen vertrouwen op de goede relatie tussen zijn zonen. Andere beroemde Italiaanse zakenfamilies, zoals de familie Agnelli (eigenaar van FIAT, kersvers grootaandeelhouder in Philips en eerder al aandeelhouder in Heineken), hebben dat geluk niet mogen smaken: de ­erfgenamen procederen al jaren over de ver­deling van de ­erfenis van hun beroemdste familielid (‘l’avvocato’ Gianni ­Agnelli). Al met al is het dus altijd beter om, als je geen trek hebt in een klassieke familieruzie om ­geërfd geld, niet te doen zoals Berlusconi en advies in te winnen bij een notaris over hoe je je zaken het beste kunt regelen na je dood. •

Nadere informatie
FJP Advocaten, met vestigingen in Amsterdam en Milaan, verleent juridische bijstand aan Nederlandse en buitenlandse cliënten bij het ­zakendoen in en met Italië. Ook staat het kantoor cliënten bij op vele ­andere rechtsgebieden, zoals bij de aan- en verkoop van onroerende ­zaken, internationaal (privaat)recht, handelsrecht, contractenrecht, ­successierecht en familierecht. FJP Advocaten is telefonisch bereikbaar 020 671 33 32 of ­schriftelijk info@fjplaw.nl.
www.fjplaw.nl