Adoptieleed in Italië

Het adopteren van kinderen is niet zelden een ­hindernisparcours. En dat parcours kent vele ­afvallers. De Italiaanse adoptieprocedure wordt in grote lijnen gekenmerkt door veelvuldige bemoeienis van de jeugdrechter. Allereerst dient de rechter vast te stellen of een minderjarige geschikt is voor adoptie. Vervolgens moeten de ouders die willen adopteren bij de rechter een verklaring van geschiktheid aanvragen. Die verklaring wordt pas afgegeven na zorgvuldig (en vaak langdurig, ook door personeelstekort) onderzoek door de sociale dienst. ­Nadat de verklaring van geschiktheid is verkregen, volgen nog allerlei andere stappen (die we hier ten behoeve van de leesbaarheid overslaan). Die verschillen afhankelijk van of het kind dat geadopteerd moet worden in Italië woont (de zogenaamde nationale adoptie) of in het buitenland (de zogenaamde ­internationale adoptie). Welk stappenplan er ook wordt gevolgd, het traject eindigt idealiter met een adoptieverklaring die uitsluitend door de jeugdrechter kan worden ­afgegeven.
Een van de basisvoorwaarden voor de ontvankelijkheid van het adoptieverzoek was tot voor kort dat de ­aanvragers een paar moesten zijn.En heteroseksueel. Die laatste beperking kwam, zowel bij nationale als internationale adopties, te vervallen. Voor ­internationale adopties werd de ­beperking overigens al lang geleden opgeheven door gebruik te maken van een verdrag dat bepaalde dat adopties uitgevoerd in andere landen die partij zijn bij dat verdrag, ook in Italië erkend behoorden te worden. Zodoende kunnen bijvoorbeeld stellen van hetzelfde geslacht die een kind adopteren in verdragsland ­Nederland de adoptie ook in Italië laten erkennen. Internationale wetten, zoals verdragen, gaan immers voor nationale wetten en laten die buiten toepassing.
Ook voor nationale adopties kon de hierboven ­omschreven beperking worden opgeheven, maar dat is wel lastiger dan bij internationale adopties. Voor ­beide soorten adopties bleef echter de ­beperking dat adoptie alleen mogelijk was door een echtpaar (om het even of ze van hetzelfde ­geslacht waren). In de praktijk betekende dit dus dat in Italië adopties door alleenstaanden tot nu toe verboden waren. Maar sinds 22 maart 2025 is een deel van deze laatste beperking verdwenen, althans voor internationale adopties. Het was het Constitutionele Hof (waarvan we de rol we al meermalen in deze column hebben besproken) dat de situatie ­veranderde.
Dat Hof kreeg de volgende vraag voorgelegd van een jeugdrechter: kan de wettelijke voorwaarde van een ‘harmonieuze en stabiele gezinscontext’ (waarop de wettelijke verplichting van twee ouders was gebaseerd) voor een geadopteerd kind ook worden ­bereikt als de adoptieouder alleenstaand is? Het Hof vindt van wel en heeft bepaald dat de Italiaanse bepaling dat adoptie voorbehoudt aan echtparen niet in overeenstemming is met de grondwet. Het ­artikel heeft dan ook geen kracht van wet meer.
Er blijft thans nog slechts één enkele beperking over, namelijk de beperking die alleenstaanden nog steeds verbiedt om nationale adopties te doen. Maar gelet op de evidente (en onredelijke) ongelijkheid in behandeling ten opzichte van internationale adopties, is de hoop in Italië dat ook deze beperking snel tot het verleden zal behoren. •

Nadere informatie
FJP Advocaten, met vestigingen in Amsterdam en Milaan, verleent juridische bijstand aan Nederlandse en buitenlandse cliënten bij het ­zakendoen in en met Italië. Ook staat het kantoor cliënten bij op vele ­andere rechtsgebieden, zoals bij de aan- en verkoop van onroerende ­zaken, internationaal (privaat)recht, handelsrecht, contractenrecht, ­successierecht en familierecht. FJP Advocaten is telefonisch bereikbaar 020 671 33 32 of ­schriftelijk info@fjplaw.nl.
www.fjplaw.nl